18/10/17

Román o mariñeiro (por Andrea Castro)

          
           Fai moitos anos, na vila de Rianxo, os mariñeiros adoitaban deixar o barco na Praia de Tanxil e logo ir de viños pola noite ata que saía o sol ao día seguinte.
           Un día, Román, que levaba sendo mariñeiro de Rianxo toda a vida, ía ao traballo logo dunha longa noite. Coma sempre, tivo que pasar pola zona do cemiterio, na cal daquela tan só era un terreo con tumbas e silveiras, entón Román enganchouse cunha delas e comezou a escoitar voces que lle dicían que non debía saír co barco hoxe, que tiña una maldición enriba. Unha vez conseguiu escapar de alí e chegou ao barco xunta cos seus compañeiros contoulles a súa historia. Eles non lle creron nada pola cantidade de viño que inxerira a noite anterior así que o barco saíu ao mar. Nunca máis se volveu a saber dese barco, nin de ningún dos mariñeiros que nel ían.

13/10/17

A lenda do Pozo Bastón (por María García)

   




   Vai xa moitos moitos anos, un mozo que estaba facendo o servizo militar en África foi preguntado por un mouro de onde era. O rapaz contestoulle que era do Araño. Ante a súa resposta o mouro amosouse gratamente sorprendido e formuloulle unha nova pregunta; se coñecía o Pozo Bastón. E como o rapaz respondeu afirmativamente o africano faloulle así:


—No Pozo Bastón están encantadas tres das miñas fillas. Se me fixeses o favor de ir alí e facer o que eu che diga para desencantalas daríache o que me pedises.


   Como o rapaz estivo de acordo en facerlle aquel favor, o mouro explicoulle ben o que tiña que facer: a súa tarefa consistía en ter bencoidados os tres bolos de pan que o home lle ía dar, non contar nada a ninguén e non quitarlles farangullo ningún. Logo, ao chegaren xa á súa terra natal, debería ir ao Pozo Bastón e tiralos un a un á auga. 


   Cando o mozo regresou ao Araño, antes de ir ao Pozo Bastón, pasou pola casa. Ca ansia de reencontrarse cos seus acabou pousando os bolos enriba da mesa da cociña descoidadamente. A muller, curiosa, quixo ver o que había naquel envolto, destapou e levou á boca un anaco dun deles.O mozo moito lle rifou pero xa non había remedio.

   Ao día seguinte emprendeu o camiño cara o Pozo Bastón. Ao chegar, tal e como lle dixera o mouro, botou á auga un dos bolos. De contado viu saír da auga unha moza dunha fermosura nunca antes vista por el. Logo tirou o segundo dos bolos e saíu do pozo outra rapaza tan bonita como a primeira.

Faltaba o terceiro dos bolos, o encetado pola muller. Tirouno e viu como pelexaba por saír da auga unha terceira moza, tamén moi fermosa, pero coxa. Moito turrou a moza, mais como ela non era quen de saír do pozo por sí soa agarrouse ás súas irmás e... volveron somerxerse as tres no pozo.


   E alí estarán aínda, entre os cachóns de auga batida daquela fermosa fervenza que se chama Pozo Bastón.




06/10/17

A serea Mariña

A SEREA MARIÑA







Hai moito tempo, había unha serea chamada Mariña que viaxaba polas augas máis profundas de Ribeira. Era unha serea que sempre estaba soa, xa que era muda e iso impedía relacionarse cos demais.
Un día Mariña decide saír á superficie en busca da luz do sol. Nese intre percibe unha voz, descoñecida para ela, da cal queda prendida desde o primeiro instante, o que a leva a querer atopar esa doce melodía.
Mariña visualiza a silueta dun home sentado na rocha, cun obxecto estraño nas súas mans, e cuxa expresión facial deste asemella asombro e curiosidade ante tal tesouro. Mentres, a serea non pode deixar de escoitar esa música que prende os seus sentidos. É unha música que non comprende pero que si quere descubrir.
De repente, o home parece que está rompendo esa máxica reliquia, pero só se trata dun pasar de páxinas.
Ese individuo segue producindo esa harmonía coa axuda desa peza, creando en Mariña o desexo de ser humana para entender dita canción.
Ao pouco, Mariña sente que a súa vista se esvaece, sente que se desmaia, e a música segue soando.
Mariña esperta. Non entende nin coñece nada, pero si coñece algo, ese home que antano visualizara naquela rocha. Mariña agora sente cóxegas no estómago. É o amor, un sentimento que ela non comprende pero que quere seguir sentindo.
Os meses pasan, e Mariña ten o seu primeiro fillo, e vai coñecendo máis a fondo esa melodía, pero a súa mudez impídelle crear o seu propio canto nesas páxinas, e cae nunha máxima tristeza.
Froyaz, o seu marido, dóelle ver a Mariña nese estado e decide facer unha cousa para devolverlle á serea a súa alma sonora.
Nunha noite de San Xoán, Mariña e Froyaz rodean unha fogueira. Mariña sostén ese máxico tesouro e Froyaz arrebátallo das mans, facendo ademán de lanzalo ao lume.
Entonces, Mariña solta un grito desesperado.
A partir desa noite a música ten esperanza...

Rianxo, o paraíso existe (por Bernal Muíños)

Creo que con este lema chegaría para resumir que é para min a auga da que falaba Nuccio Ordine. Vivindo en Rianxo, hai cousas que damos por sentadas, que nos pasan desapercibidas ou que ignoramos, como ignoran os peixiños da anécdota que é a auga. Pero resulta que o habitual neste pobo no resto de Galiza e en España é máis ben un oasis.
Sempre dicimos que  Rianxo é diferente, que é do melloriño que hai no mundo, pero non o acabamos de tomar en serio. Este último verán tiven a sorte de poder viaxar. E a viaxe cambiou bastante a miña percepción sobre o meu día a día (case completamente). Coincidín en Derry, Irlanda, con outros moitos estudantes de Galiza (e tamén de España). E falando con eles, deime de conta da miña fortuna.
Aquí é normal o galego, e non nos percatamos de canto. Cando, de corenta galegos que había na viaxe a Derry, tan só unha decena falaba sempre galego (o resto falaba un castelán tirando a artificial ou eran usuarios habituais do bilingüismo harmónico, como é xa costume), decateime de que a porcentaxe de falantes que hai en Rianxo é un privilexio (e iso que esa porcentaxe sufriu en 15 anos unha diminución para min alarmante). Unha compañeira de viaxe incluso me comentaba que ela quería falalo máis a miúdo, pero que era complicado se non lle respondían en galego ou mesmo se rían cando o intentaba. Falar en galego sen trabas é algo que en Rianxo é normal, que non valoramos malia ser unha odisea no escenario actual da Galiza.
Con respecto á ideoloxía era de esperar non coincidir con case ninguén da viaxe, vendo os resultados das últimas eleccións autonómicas galegas; pero aínda que algúns non tiñan moita idea da existencia do galeguismo, a maior parte si que tiñan coñecemento desa corrente. O que me resultou realmente chocante foi unha revelación por parte dunha catalá independentista. En Rianxo o nacionalismo está medianamente estendido (pouco para o que a algúns nos gustaría) basta con ver a cantidade de rianxeiros e rianxeiras que participan habitualmente en manifestacións e concentracións de protesta. Hai un bloque sólido que aparece sistematicamente para facer un pouco de ruído o 17 de maio ou o 25 de xullo, por exemplo. Certo é que non é nin moito menos a maioría do pobo (nese caso o do paraíso do que falamos cando nos referimos á vila da Moreniña case podería tomarse como literal), pero podemos dicir que está normalizado. Ninguén me vai mirar raro se digo "eu son nacionalista". Pois ben, resulta que aquela independentista non sabía da existencia dun movemento nacionalista en Galiza. Un pobo como o catalán, co que compartimos moitas miserias en temas de autodeterminación e orgullo de nación, pasa ás veces por alto a existencia dun movemento análogo no mesmo Estado. O que é normal en Rianxo, fóra nin se coñece.
Culturalmente, o choque cos meus compañeiros e compañeiras de viaxe foi brutal. Sés, unha artista que se se nomea en Rianxo xorden ao instante varias persoas cantando "Tempestades de Sal", era completamente descoñecida para moitos dos galegos da viaxe, ou, con sorte, coñecíana de oídas. En Rianxo, o luns das peñas das Festas da Guadalupe, pódese ver todo o campo da festa cheo de mocidade cantando a unha soa voz "Licor Café" e "Ai Dolores" do grupo Lamatumbá; pero fóra das fronteiras deste oasis mariñeiro a palabra Lamatumbá é chinés. Esa cultura galega da que bebe con normalidade o noso pobo pódese ver en festivais como o Revenidas, ao que puiden asistir este verán e no que coincidín con máis de trinta rianxeiros e rianxeiras (e, polo que me dixeron, non vin a todos os que estaban en Vilaxoán) coreando a grupos como Terbutalina, La Pegatina, Leo i Arremecághona, Auxili ou Txarango e, para que mentir, sendo a alma da festa. Invito a calquera a probar fóra de Rianxo a falar deses artistas, por saber cantos os coñecen.
É certo que hai xente non rianxeira que responde á descrición que acabo de facer, pero non creo que noutros lugares haxa un número tan importante como en Rianxo. Non fai falta máis que saír de nite, un xoves, en Santiago de Compostela. Moitos coñecidos afirman que nos históricos pubs Avante ou Tarasca calquera pode atopar medio pobo de Rianxo bailando e disfrutando con música "decente" (Ska-P, Bruce Springsteen, Sés, Los Suaves...) e non coas machistas, simplonas e denigrantes letras de "Despacito" de Luis Fonsi ou "Súbeme la radio" de Enrique Iglesias, entre outras aberracións.
Creo que queda claro que Rianxo é distinto. E iso non o podemos pasar por alto. Non debería ser a nosa auga, porque na auga estancada aparece fango. Cando a desigualdade e a inxustiza son a auga, estamos destinados á represión e á opresión; cando as liberdades e os dereitos que posuímos son a auga, estamos destinados a perdelos. Se non somos conscientes da auga, daquilo que é normal en Rianxo, pero non o é no resto do país, tamén podemos perdelo. Temos que estar orgullosos do noso, ser conscientes da nosa realidade, para estendela e evitar que desaparezan todas as razóns polas que Rianxo é o paraíso.